JOUW VRAAG. Waarom heet de Berenkuil in Schaarbeek zo?

Het Eugène Verboeckhovenplein in Schaarbeek, draagt de naam van de bekende schilder, maar is beter bekend als de Berenkuil. Toen de gemeente in 1875 de rotonde aanlegde om een verbinding te creëren tussen de overwelfde Maalbeekstraat en de Koninklijke Sinte-Mariastraat (nu Maarschalk Fochlaan), werd wel heel inventief omgegaan met het niveauverschil op die plek.

Om overbruggingen weg te werken over de treinsporen, en de lelijke steunmuren te verdoezelen, werd een soort dieperik gecreëerd die wat mocht weg hebben van een plantsoen of parkje. De katholieke politicus Guillaume Kennis (1839-1908), tot tweemaal toe Schaarbeeks burgemeester (1873-1878 en 1896-1903) liet de aannemer begaan. Die had roccaiolo’s - specialisten in kunstrots-metselwerk - aan het werk gezet, om de put met grillig betonplamuursel aan te kleden. Die openluchtdecoratietechniek werd wel meer voor liederlijke (nep)bruggen in parken en tuinen gebruikt.

Het resultaat zinde echter niet iedereen. En tijdens de gemeentelijke verkiezingsstrijd van oktober 1878 haalde de liberale schepen Henri Bergé (1835-1911) uit naar zijn politieke concurrent. Naar Bergé werd wel geluisterd. De man was hoog­leraar fysica/scheikunde - en zelfs even rector - aan de ULB en werd hoofd van het Laboratorium voor Scheikunde en Bacteriologie van Brussel. Onder meer Ernest Solvay hielp hij met belangrijke uitvindingen. Zijn ‘Brussels’ waterbevoorradingssysteem was zelfs overgenomen door de stad Oostende. Zijn ‘opkomen’ voor meisjesonderwijs en steun aan feministe Isabelle Gatti de Gamond gaf hem aanzien. En als stichter van La Libre pensée (1863), waarin Vlamingen, democraten, vrijmetselaars en republikeinen zich begrepen voelden, lag Bergé ook aan de basis van talloze tijdschriften. Daaronder ook La Revue trimestrielle, waarin de eerste hoofdstukken van de Legende van Tijl Uilenspiegel mochten worden gedrukt van auteur Charles De Coster.

Kortom toen Bergé lanceerde, dat de constructie une véritable Cage aux Ours leek, met de beangstigende metalen afrastering rond de dieperik, bleef de uitspraak bij het volk hangen. Zo ging het een eigen leven leiden, naar analogie met de echte Berenkuil in het Zwitserse Bern, waaraan Bergé had gerefereerd. De logebroeder was er net op reis geweest, en bleek dus duidelijk onder de indruk van de dierenattractie. Gelukkig heeft er in Schaarbeek nooit een beer in de Berenkuil geleefd.

VOLGENDE WEEK: Ooit waren er plannen (en zelfs realisaties) van een vervoersnetwerk van Bpost door buizen in de metrotunnels. Is hiervan nog iets te zien?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie. De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag in Big City.